حامد یامین پور شکایت سازمان صدا وسیما از سایت ویدیویی آپارات یکی از منازعات جدی این روزها در خصوص فضای مجازی محسوب می شود. اتفاقی که بار دیگر لزوم بازخوانی قوانین حوزه وب را یادآوری کرد و باعث بروز اختلاف نظر هایی در خصوص اجرای قوانین فعلی این حوزه شد.
حامد معینی مدیرکل مالکیت فکری و حقوق بین الملل سازمان صداوسیما در خصوص خبر شکایت از سایت آپارات ضمن تأیید این خبر می گوید:« اين خبر صحت دارد اما منتشرکنندگان آن به موضوع شکايت اشارهاي نکردهاند و موضوع به گونه طرح شده که گويي سازمان صدا و سيما قصد دارد مانع فعاليت چنین سايت هایی شود در حالي که در واقع چنين نبوده و بر اساس تکالیف مقرر در اسناد بالادستي از جمله تکليفي که در پیوست حکم ریاست سازمان صدا و سیما و در ابلاغي که به ریاست محترم جمهوری به عنوان رئيس شوراي عالي فضاي مجازي صورت گرفته، مسئوليت تنظيم مقررات صوت و تصوير فراگير در فضاي مجازي، صدور مجوز و نظارت بر فعاليت همه فعالين اين حوزه بر عهده سازمان صدا و سيما گذاشته شده است. »
معینی البته نکاتی را در خصوص مجوز های لازم برای فعالیت در این حوزه بیان می کند و می افزاید:« سازمان صدا و سيما قصد متوقف کردن فعاليت چنین سايت هایی را ندارد لکن اصولا هر فعاليت فرهنگی و یا تجاری در فضاي واقعي و مجازي نيازمند اخذ مجوز بوده و ارایه خدمات فضاي مجازي در عرصه صوت و تصوير فراگير هم نياز به اخذ مجوز از سازمان صدا و سيما دارد که مالکین سايت آپارات به رغم اخطار های قبلی اين مجوز را اخذ نکرده اند.»
مدیرکل مالکیت فکری و حقوق بین الملل صدا و سیما نکاتی هم در خصوص مالکیت مادی آثار پخش شده از آپارات ادامه می دهد:« مشکل ديگر سايت آپارات اين است که از محتواي سازمان صدا و سيما که برای تامین آن ها هزینه قابل توجهی صرف شده بدون کسب مجوز های لازم استفاده ميکند. برخلاف اخطارهاي مکرر سازمان، توليدات رسانه ملي را بازنشر و حقوق مالکيت فکري سازمان صدا و سيما را ناديده گرفته و توليدات آن را در فضای مجازی در دسترس عموم قرار ميدهد بدون اينکه عوايد مالي آن را به دارندگان حقوقشان منتقل کرده و يا آنها را در کنار محتواهايي که مورد تائيد سازمان نيستند، قرار ندهد. »
البته این اظهار نظر ها واکنش مدیر سایت آپارات را در پی داشت و محمدجواد شکوری در پاسخ به عدم رعایت حقوق فکری آثار صدا وسیما گفت:« برایند کلی مجموعه این موارد و نیز مقررات مندرج ذیل سایت آپارات بیانگر این امر است که مسئولیت تخلفات احتمالی محتوای ویدئو بارگذاریشده با آپلودکننده آن است و مسئولیت سایت بهطور خلاصه طبق قوانین و مقررات جاری محدود به حذف ویدئو از سایت به دستور مراجع قضائی و قانونی ذیربط ازجمله کمیته مصادیق جرائم رایانهای یا درخواستکنندهای است که حق کپی رایت وی یا سایر حقوق قانونی وی ازسوی آپلودکننده نقض شده باشد. اما تاکنون سازمان صداوسیما باوجود حضور در کمیته مصادیق نه از طریق کمیته و نه رأسا هیچ اخطار یا نامه یا درخواستی برای حذف ویدئویی که آن را ناقض حق کپیرایت خود میداند، به سایت آپارات ارسال نکردهاند. جالب آنکه تعدادی از شبکه های صدا وسیما و برنامه های آنها راسا درخواست ایجاد کانال اختصاصی بروی سایت آپارات را داشته اند.»
اظهارات مدیر آپارات و بیان سلب مسئولیت از محتواهای تولید شده در صدا وسیما که توسط کاربران این سایت بارگذاری می شوند درحالی است که فارغ از این ها بسیاری از محتوا های نامناسب فرهنگی نیز توسط کاربران بر روی این سایت قرار داده می شوند و روند مدیریت این رسانه هم نشان داده که خیلی مخالفتی با آن ها ندارد. چرا که این محتواهای خارج از عرف به دلیل جذابیت های مبتنی بر نیاز های سطح پایین انسانی مخاطب فراوانی را به سوی این سایت کشانده است.
در این میان محمود واعظی وزیر ارتباطات هم در خصوص این نزاع به نوعی طرف آپارات را گرفت و صدا وسیما را به سعه صدر دعوت کرد. وزیر ارتباطات معتقد است: « استفاده از محتواهای چندرسانهای در حال رواج یافتن است و هرچه تأخیر در راه آن باشد، مردم محروم میشود. به همین خاطر، توصیه میکنیم اولا هر چه سریعتر مرکز ملی فضای مجازی سیاست تولید محتوا را به شورای عالی فضای مجازی ببرد تا در مورد آن تصیم گیری شود؛ ضمناً صدا و سیما نیز در برخورد با شرکتهای تولید کننده محتوا که امروز پیامها را به جای متن و عکس، به صورت ویدیوی برای مردم ارسال میکنند، سعه صدر بیشتری داشته باشد.»
به هر ترتیب باتوجه به اقبال مخاطبین اینترنت به استفاده از محتواهای صوتی و تصویری منتشر شده فضای مجازی و حتی اقدام نهاد های مختلف حاکمیتی برای ایجاد صفحات رسمی در آپارات به نظر می رسد که هر چه زود تر باید تکلیف قوانین این حوزه و نسبت صدا وسیما به عنوان مسئول تولید محتوای صوتی و تصویری در کشور مشخص شود.
به نظر می رسد برخی نا کارآمدی های وزارت ارشاد در نظارت بر این حوزه و ساده انگاری های سایر نهاد های مسئول در این خصوص باعث شده تا صدا و سیما به تنهایی برای ضابطه مند کردن این حوزه اقدام کند. حرکتی که باید همکاری وحمایت سایر ارگان های تصمیم گیر را نیز داشته باشد تا منجر به نتیجه مطلوب برای فضای فرهنگی کشور شود.